Melanom, melanosit adı verilen ve deriye rengini veren melanin pigmentini üreten hücrelerden gelişen en önemli deri kanseri türdür. Melanom vücuttaki diğer organlara yayılabilen bir deri kanseri türüdür.
En sık deride gelişmekle birlikte vücudun herhangi bir yerinde de gelişebilir. Deride de çoğunlukla ense, yüz, el, kol ve bacaklar gibi güneşe daha fazla maruz kalan bölgelerde gelişirler. Melanomların gelişme nedeni kesin olarak bilinmiyorsa da, güneş ışığı ve ultraviyole (UV) radyasyona maruz kalmak melanom gelişme riskini arttırmaktadır.
Melanomlar, melanositlerin iyi huylu kitleleri olan nevüs (ben)’lerin dönüşümü ile gelişebilir. Bu nedenle “ben”lerdeki değişiklikler uyarıcı olmalıdır. Ancak melanom her zaman bir ben olarak başlamaz, normal görünen deride de pigmente bir lezyon şeklinde oluşabilir.
Normal Ben Nedir?
Normal “ben” homojen tek bir renktedir. Genellikle ten rengi, kahverengi veya siyah olabilir. Çevresindeki deriyle net ve belirgin belirgin bir sınırı vardır. Şekli oval veya yuvarlaktır ve genellikle boyutu 6mm’den daha küçüktür.
“Ben”ler genellikle çocuklukta ortaya çıkmaya başlar ve yaklaşık 40 yaşına kadar yeni “ben”ler oluşabilir. Yetişkinlerin çoğunda 10 ila 40 arası “ben” bulunur. “Benler” zamanla değişebilir ve hatta bazıları yaşla birlikte kaybolabilir.
Melanom Tedavisi Nasıl Yapılır?
Melanom için esas tedavi cerrahidir, erken evrede teşhis edilip tedavi edilirse ameliyat genellikle başarılı olur.
Melanom ileri evrede saptanırsa, tedavi esas olarak kanserin yayılmasını yavaşlatmak ve semptomları azaltmak için ilaç tedavisidir. Genellikle BRAF inhibitörleri gibi melanomdaki özgül genetik değişiklikleri hedefleyen ilaçlar veya bağışıklık sisteminin melanoma karşı tepkilerini artıran ilaçlar kullanılır.
“Ben”lerde Melanom Belirtisi Olabilecek Özellikler Nelerdir?
“Ben”lerde melanom veya diğer deri kanserlerinin belirtisi olabilecek olağandışı değişikliklerin belirlenmesine ve akılda kalmasına yardımcı olacak nimonik ipucu “ABCDE”dir:
- A (Asimetri): “Ben”in yarısı diğer yarısına benzemiyorsa.
- B (Border) (düzensiz kenarlar): Kenarları düzensiz veya çentikli ve çevre deriyle net bir sınırı yoksa.
- C (Changes of color), (renk değişikliği): Birden fazla renk veya homojen olmayan bir renk dağılımı varsa.
- D (Diameter) (çap): Çapı 6 milimetre daha büyükse.
- E (Evolving) (gelişmek, dönüşmek): Özellikleri değişim gösteriyorsa. Boyut olarak büyüyor, renk veya şekil değiştiriyorsa. Ayrıca kaşıntı, kanama gibi yeni belirti ve semptomlar gelişiyorsa.
Melanom Gelişme Riskini Artıran Faktörler Nelerdir?
Melanom gelişme riskini arttıran faktörler:
- Açık ten rengi
- Çok sayıda “ben” veya “çil” olması
- Kolay bronzlaşmayan soluk cilt
- Aşırı ultraviyole ışığa maruz kalma
- Ailede melanom öyküsü
- Açık göz rengi
- Güneş yanığı veya radyoterapi öyküsü
- Ekvatora yakın ve yüksek rakımlı yerde yaşamak
- Bağışıklık sisteminin baskılanmış olması
Malign Melanom Nasıl Başlar?
Melanom, melanosit adı verilen ve deriye rengini veren melanin pigmentini üreten hücrelerden gelişen en önemli deri kanseri türdür. Melanomlar, melanositlerin iyi huylu kitleleri olan nevüs (ben)’lerin dönüşümü ile gelişebilir. Bu nedenle “ben”lerdeki değişiklikler uyarıcı olmalıdır. Ancak melanom her zaman bir ben olarak başlamaz, normal görünen deride de pigmente bir lezyon şeklinde oluşabilir.Melanomların gelişme nedeni kesin olarak bilinmiyorsa da, güneş ışığı ve ultraviyole (UV) radyasyona maruz kalmak melanom gelişme riskini arttırmaktadır.
Malign Melanom En Sık Nereye Metastaz Yapar?
En sık metastaz yaptığı yerler deri ve deri altı dokusudur, bunu akciğerler, karaciğer, kemikler ve beyin takip eder.
Malign Melanom Tekrarlar mı?
Malign melanom tedaviden sonra ayı bölgede veya başka bir yerde tekrarlayabilir. Tekrarlama riski tedavinin ilk 5 yılı içinde daha yüksektir, ancak daha uzun yıllar sonra da geri dönebilir.
Kanser hakkında bilgi almak için tıklayınız.
Kaynakça:
Essner, R. (2003). Surgical treatment of malignant melanoma. Surgical Clinics, 83(1), 109-156.
Malign melanom tamamen iyileşir mi?
Malign melanom görülen kişiler eğer erken evrede tedavi olurlarsa, çok büyük oranda iyileşme görülmektedir. Bu deri kanserinin diğer dokulara veya organlara yayılması durumunda da tedavi şansı düşmektedir.
Malign melanom en sık nereye metastaz yapar?
Malign melanomun çok sık metastaz yaptığı bilinmektedir. En fazla çevredeki lenf düğümlerine ve sıklık sırasına göre akciğer, karaciğer, sinir sistemine yayılım göstermektedir.
Malign melanom nerelerde görülür?
Malign melanom çoğunlukla yüz, el, boyun, sırt, bacaklarda görülmektedir.
Malign melanom ne kadar sürede yayılır?
Malign melanom yani deri kanseri agresif bir yapıya sahiptir ve birkaç hafta içerisinde hızla büyümektedir.
Malign melanom tekrar eder mi?
Malign melanom tedavi edildikten sonra tekrarlayabilecek bir yapıya sahiptir. Aynı bölgede veya vücudun başka bir yerinde tekrarlayabilir.